[metaslider id=64]
شکستگی های مچ پا از شکستگی های شایع اندام تحتانی است. در این ضایعات یک یا چند تا از استخوان هایی که مفصل مچ پا را تشکیل میدهند دچار شکستگی میشوند. ممکن است همراه با شکستگی، آسیب لیگامان هم وجود داشته باشد. در این آسیب ها هرچه تعداد استخوان های شکسته شده بیشتر بوده و یا با آسیب لیگامان (رباط) همراه باشد شکستگی ناپایدارتر است.
علت شکستگی های مچ پا عبارتند از
مهمترین علل ایجاد این شکستگی ها عبارتند از
- پیچیدن یا چرخش شدید مچ پا
- سکندری خوردن و به زمین افتادن
- ضربه به مچ پا در حین تصادف اتومبیل
آناتومی مچ پا
- قوزک داخلی ( مالئول داخلی) Medial malleolus که در واقع پایین ترین قسمت درشت نی است که در قسمت داخل مچ پا قرار گرفته و هنگامی که پاها را جفت میکنیم به یکدیگر برخورد میکنند.
- قوزک خارجی ( مالئول لترال) Lateral malleolus که پایینترین قسمت نازک نی بوده و در قسمت خارجی مچ پا است.
- قوزک پشتی یا خلفی ( مالئول خلفی) Posterior malleolus که پایینترین قسمت درشت نی در ناحیه پشت مچ پا است.
در هر شکستگی مچ پا به غیر از درگیر شدن مفصل مچ پا معمولا مفصل دیگری هم درگیر میشود. این مفصل سندسموز Syndesmosis نام دارد. این مفصل در واقع محل اتصال پایینترین قسمت درشت نی و نازک نی است. این دو استخوان در ناحیه سندسموز به توسط لیگامان محکمی به یکدیگر متصل میشوند.
تصویر رادیوگرافی یک مچ پای طبیعی
تصویر رادیوگرافی آسیب سندسموز و فاصله گرفتن درشت نی و نازک نی از یکدیگر
یک شکستگی دو قوزکی مچ پا که در آن هم قوزک داخلی و هم قوزک خارجی شکسته و جابجا شده است
علائم شکستگی مچ پا
در موارد شدیدتر مهمترین علائم یک مچ پای شکسته شامل درد شدید و فوری در محل شکستگی، تورم، کبودی و خون مردگی، حساسیت محل به لمس و فشار، عدم توانایی بیمار در وزن گذاشتن روی پای مبتلا و تغییر شکل ظاهری مفصل مچ پا است.
تشخیص شکستگی مچ پا
مهمترین ابزار برای تشخیص این شکستگی استفاده از رادیوگرافی ساده است. پزشک معالج ممکن است از سی تی اسکن یا ام آر آی هم برای کمک به تشخیص یا برنامه ریزی برای درمان استفاده کند. درمان شکستگی های مچ پا بسته به محل شکستگی نوع درمان متفاوت است.
درمان شکستگی مچ پا چیست
درمان شکستگی های مچ پا بسته به محل شکستگی، تعداد قطعات شکسته شده، مقدار جابجایی قطعات، درجه ناپایداری قطعات شکسته شده و عوامل دیگر متفاوت است. در زیر درمان هایی که برای انواع شکستگی های مچ پا انجام میشوند توضیح داده میشود.
درمان شکستگی قوزک خارجی در ناحیه مچ پا
اگر شکستگی قوزک خارجی Lateral malleole جابجایی نداشته باشد و مچ پا پایدار باشد ( به این معنی که آسیب لیگامانی جدی که موجب ناپایداری مچ پا شود وجود نداشته باشد، پزشک معالج ممکن است برای تشخیص پایداری مفصل مچ پا از نوع بخصوصی از رادیوگرافی به نام رادیوگرافی استرسی استفاده کند که در آن از مچ پا در وضعیت های بخصوصی عکسبرداری میشود) برای درمان شکستگی قوزک خارجی معمولا مچ پا بمدت شش هفته به توسط یک آتل یا گچ بیحرکت میشود.
تصویر رایوگرافی شکستگی قوزک خارجی
یک شکستگی قوزک خارجی
در این مدت بهتر است بیمار از وزن گذاشتن روی پا اجتناب کند. در این مدت همچنین پزشک معالج بطور مکرر از مچ پا عکس برداری میکند تا مطمئن شود که شکستگی جابجا یی بعدی پیدا نکرده است.
اگر قطعات شکسته شده جابجا شده باشند یا مفصل مچ پا ناپایدار باشد باید برای درمان از جراحی استفاده کرد. برای تثبیت استخوان های شکسته شده در این ناحیه از پیچ و پلاک یا پیچ به تنهایی یا پین استفاده میشود.
درمان شکستگی های قوزک داخلی در ناحیه مچ پا
اگر قطعات شکسته شده جابجا شده باشند یا مفصل مچ پا ناپایدار باشد باید برای درمان از جراحی استفاده کرد. گاهی حتی برای درمان شکستگی های بدون جابجایی نیز از جراحی استفاده میشود. ( به علت احتمال بالای جابجا شدن شکستگی در چند هفته اول بعد از شکستگی). برای تثبیت استخوان های شکسته شده در این ناحیه از پیچ به تنهایی یا همراه با پلاک یا پین و وایر استفاده میشود.
شکستگی قوزک داخلی
یک شکستگی قوزک داخلی
درمان شکستگی قوزک داخلی مچ پا با دو عدد پیچ
درمان شکستگی قوزک خلفی در ناحیه مچ پا
قوزک خلفی یا پشتی Posterior malleole در واقع قسمت پشتی پایین ترین ناحیه درشت نی است که سطح پشتی مفصل مچ پا را تشکیل میدهد. این شکستگی بندرت بصورت تنها و ایزوله دیده میشود و معمولا همراه با شکستگی قوزک خارجی یا داخلی است. اگر قطعه شکسته و کنده شده قوزک خلفی بزرگ بوده و سطحی بیش از یک چهارم سطح مفصلی را از مچ پا کنده باشد، مفصل ناپایدار بوده و درمان باید به توسط عمل جراحی انجام شود. درمان های غیر جراحی و جراحی این شکستگی مانند شکستگی قوزک داخلی است.
شکستگی قوزک خلفی
درمان شکستگی های دوقوزکی در ناحیه مچ پا
نام شکستگی دو قوزکی Bimalleolar fracture معمولا برای توصیف شکستگی های همزمان قوزک داخلی و خارجی بکار برده میشود. این شکستگی ها ناپایدار بوده و ممکن است همراه با دررفتگی مچ پا دیده شوند. درمان همه این شکستگی ها عمل جراحی است مگر اینکه شرایط بیمار اجازه جراحی را ندهد. تثبیت استخوانی این شکستگی ها معمولا به توسط پیچ و پلاک صورت میگیرد.
تصویر رادیوگرافی یک شکستگی دو قوزکی
یک شکستگی دو قوزکی
فیکس کردن شکستگی دو قوزکی با پیچ و پلاک در قوزک خارجی و پین و وایر در قوزک داخلی
درمان شکستگی های سه قوزکی در ناحیه مچ پا
در شکستگی های سه قوزکی Trimalleolar fracture همانطور که از نامش پیداست هر سه قوزک داخلی و خارجی و خلفی شکسته شده اند. این شکستگی ها ناپایدار بوده و ممکن است همراه با دررفتگی مچ پا دیده شوند. درمان همه این شکستگی ها عمل جراحی است مگر اینکه شرایط بیمار اجازه جراحی را ندهد. تثبیت استخوانی این شکستگی ها معمولا به توسط پیچ و پلاک صورت میگیرد.
اقدامات پس از درمان شکستگی مچ پا چیست؟
یک شکستگی دو قوزکی در مچ پا
بازپروری
در روند درمان شکستگی های مچ پا بازپروری اهمیت بسیار زیادی دارد. حتی بهترین اعمال جراحی اگر بدون یک برنامه بازپروری مناسب باشد حرکات مچ پا ممکن است بشدت محدود شود. به محض اینکه پزشک معالج اجازه حرکت مچ پا را داد بیمار باید نرمش های خاصی را برای بدست آوردن دامنه حرکتی مفصل مچ پا و بدست آوردن قدرت عضلانی کافی در ناحیه ساق انجام دهد. این نرمش ها باید زیر نظر پزشک ارتوپد یا فیزیوتراپ انجام شوند.
وزن گذاشتن روی پا
بسیار مهم است که تا وقعی که پزشک معالج اجازه نداده است بیمار از وزن گذاشتن روی پایش جلوگیری کند. گذاشتن پا روی زمین و اعمال وزن روی اندام تحتانی بصورت پیش رس میتواند موجب جابجا شدن قطعات شکسته شده شود. معمولا بیمار وقتی میتواند روی مچ پای شکسته شده وزن بگذارد که پزشک معالج علائم جوش خوردگی را در ناحیه شکسته شده مشاهده کند.
حفاظت از مچ پا
در روزهای ابتدایی درمان، پزشک معالج معمولا از یک آتل برای محافظت ناحیه مچ پا استفاده میکند تا بتدریج تورم مچ پا کم شود. بعد از جوش خوردن شکستگی هم ممکن است لازم باشد بیمار تا چند ماه از مچ بند برای حمایت بیشتر از مچ پا استفاده کند.
عوارض شکستگی مچ پا
افراد سیگاری و کسانی که دیابت دارند و افراد مسن تر در معرض احتمال بیشتر عوارض بعد از شکستگی های مچ پا هستند.
در درمان غیر جراحی یکی از عوارض، خطر جابجا شدن شکستگی است. به این معنی که حتی اگر شکستگی در ابتدا بدون جابجایی باشد ممکن است با گذشت یکی دو هفته قطعات شکسته شده جابجا شوند. پس بسیار اهمیت دارد که بیماری که تحت درمان غیر جراحی است مکرراً و بصورت هفتگی تا وقتی که پزشک معالج مشخص میکند به وی مراجعه کند.
یک شکستگی قوزک داخلی همراه با باز شدن سندسموز (مفصل بین انتهای پایینی درشت نی و نازک نی)
عوارضی مثل عفونت، خونریزی، درد، لخته شدن خون در رگهای ساق و آسیب به عروق و اعصاب ناحیه مچ پا هم میتوانند از دیگر عوارض این شکستگی بخصوص درمان جراحی این شکستگی ها باشند.
جوش نخوردن شکستگی یا بدجوش خوردن شکستگی و استئوآرتریت بعدی هم ممکن است از دیگر عوارض این شکستگی ها باشند.
اگر پیچ یا پلاک هایی که برای درمان جراحی این شکستگی ها از آنها استفاده شده است بیمار را اذیت کنند مثلا درد بگیرند ممکن است نیاز باشد تا بعد از گذشت چند ماه خارج شوند.
[metaslider id=64]